Som avtalt arbeider vi primært med verb i dette kapitlet. Jeg har markert et større antall verb, men jeg har ikke funnet det formålstjenelig å legge inn popup-meny med spørsmål og ledetråder her.

Jeg forutsetter at følgende er grundig lest:

• Kap. 6 Fonologiske og morfologiske reglar i bøyinga
• 7.2.2 Numerus
• 7.2.6 tom. 7.2.10 Person / Tempus / Modus / Aspekt / Diatese
• 7.3.5 Verb
• Kap. 12 Verbal bøying
• 13.4 Valens
• 13.5 Semantiske roller
• 16.4 Kongruens
• 17.5 tom. 17.8 Tempus / Modus / Aspekt

("Grunnbok i norrønt språk" av Odd Einar Haugen)

Du bør også gjennomgå:

• 4.6.4 Verb
• Kap. 4.7 Syntaktiske endringar

Prøv også å besvare de dertil hørende kontrollspørsmålene (svar står bakerst i boka)

Så setter vi i gang:

Lét hann þar eptir hafra ok byrjaði ferðina austr í Jòtunheima ok allt til hafsins, ok þá fór hann út yfir hafit þat it djupa. En er hann kom til lands, þá gekk (< ganga: reduplikasjonsverb, kl. 3) hann upp ok með honum Loki ok Þjalfi ok Ròskva.
Þá er þau hòfðu litla hríd gengit, varð fyrir þeim mòrk stór. Gengu þau þann dag allan til myrks. Þjalfi var allra manna fóthvatastr. Hann bar kýl Þórs, en til vista var eigi gott.
Þá er myrkt var orðit, leituðu þeir sér til náttstaðar ok fundu fyrir sér skála nòkkurn mjòk mikinn. Váru dyrr á enda ok jafnbreiðar skálanum. Þar leituðu þeir sér náttbóls.
En of miðja nátt varð landskjalfti mikill, gekk jòrðin undir þeim skykkjum ok skalf húsit. Þá stóð Þórr upp ok hét (< heita: reduplikasjonsverb, kl. 1) á lagsmenn sína ok leituðusk fyrir ok fundu afhús til høgri handar í miðjum skálanum ok gengu þannig. Settisk Þórr i dyrrin en ònnur þau váru innar frá honum ok váru þau hrædd, en Þórr helt (< halda: reduplikasjonsverb, kl. 3) hamarskaptinu ok hugði at verja sik. Þá heyrðu þau ym mikinn ok gný.
En er kom at dagan, þá gekk Þórr út ok sér hvar lá maðr skammt frá honum í skóginum, ok var sá eigi litill. Hann svaf ok hraut sterkliga. Þá þóttisk Þórr skilja hvat látum verit hafði of náttina. Hann spennir sik megingjòrðum ok óx honum ásmegin, en í því vaknar sá maðr ok stóð skjótt upp. En þá er sagt at Þór varð bilt einu sinni at slá hann með hamrinum, ok spurði hann at nafni.
En sá nefndisk Skrýmir. "En eigi þarf (avvik) ek," sagði hann, "at spyrja þik at nafni. Kenni ek at þú ert Ásaþórr. En hvárt hefir þú dregit á braut hanzka minn?" Seildisk þá Skrýmir til ok tók upp hanzka sinn. Sér Þórr þá at þat hafði hann haft of náttina fyrir skála, en afhusit, þát var þumlungrinn hanzkans.
Skrýmir spurði ef Þórr vildi hafa fòruneyti hans, en Þórr játti því. Þá tók Skrýmir ok leysti nestbagga sinn ok bjósk til at eta dògurð, en Þórr i òðrum stað ok hans félagar. Skrýmir bauð þá at þeir legði mòtuneyti sitt, en Þórr játti því. Þá batt Skrýmir nest þeira allt í einn bagga ok lagði á bak sér. Hann gekk fyrir of daginn ok steig heldr stórum.
En siðan at kveldi leitaði Skrýmir þeim náttstaðar undir eik nòkkurri mikilli. Þá mælir Skrýmir til Þórs at hann vill leggjask niðr at sofna, - "en þér takið nestbaggann ok búið til náttverðar yðr." Því næst sofnar Skrýmir ok hraut fast, en Þórr tók nestbaggann ok skal leysa, en svá er at segja sem útrúligt mun þykkja, at engi knút fekk hann leyst ok engi álarendann hreyft svá at þá væri lausari en áðr. Ok er hann sér at þetta verk má eigi nýtask, þá varð hann reiðr, greip þá hamarinn Mjòllni tveim hòndum ok steig fram òðrum føti at þar er Skrýmir lá ok lýstr í hòfuð honum. En Skrýmir vaknar ok spyrr hvárt laufsblað nòkkut felli i hòfuð honum, eða hvárt þeir hefði þá matazk ok sé búnir til rekkna. Þórr segir at þeir munu þá sofa ganga. Ganga þau þá undir aðra eik. Er þat þér satt at segja at ekki var þá óttalaust at sofa.
En at miðri nátt þá heyrir Þórr at Skrýmir hrýtr ok sefr fast svá at dunar í skóginum. Þá stendr hann upp ok gengr til hans, reiðir hamarinn títt ok hart ok lýstr ofan í miðjan hvirfil honum. Hann kennir at hamarsmuðrinn søkkr (NB! - fullstendig forklaring her) djúpt í hòfuðit. En í því bili vaknar Skrýmir ok mælti: «Hvat er nú? Fell akarn nòkkut í hòfuð mér? Eða hvat er títt um þik, Þórr?» En Þórr gekk aptr skyndiliga ok svarar at hann var þá nyvaknaár; sagði at þá var mið nátt ok enn væri mál at sofa. Þá hugsaði Þórr þat, ef hann kvæmi (s. 274-277 + 187)svá í fø:ri at slá hann it priðja hògg, at aldri skyldi hann sjá sik síðan; liggr nu ok gætir ef Skrýmir sofnaði fast.
En litlu fyrir dagan, hann heyrir þá at Skrýmir mun sofnat hafa, stendr þá upp ok hleypr at honum, reiðir þá hamarinn of òllu afli ok lystr á þunnvangann þann er upp vissi. Søkkr (prøv igjen - uten å titte!) þá hamarrinn upp at skaptinu, en Skrýmir settisk upp ok strauk of vangann ok mælir: «Hvárt munu fuglar nòkkurir sitja í trénu yfir mér? Mik grunar er ek vaknaða at tros nòkkut of kvistunum felli í hòfuð mér. Hvárt vakir þá Þórr? Mál mun vera upp at standa ok klæðask. En ekki eiguð þér nú langa leið fram til borgarinnar er kallat er Útgarðr. Heyrt hefi ek at þér hafið kvisat í milli yðvar at ek væra (s. 274-277) ekki lítill maðr vexti, en sjá skuluð þer þar stø:rri menn ef þér komið í Útgarð. Nú mun ek ráða yðr heilræði: látið þér eigi stórliga yfir yðr. Ekki munu hirðmenn Útgarðaloka vel þola þvílíkum kògursveinum kòpuryrði. En at òðrum kosti hverfið aptr, ok þann ætla ek yðr betra af at taka. En ef þér vilið fram fara, þá stefnið þér í austr, en ek á nú norðr leið til fjalla þessa er nú munuð þér sjá mega.»
Tekr Skrýmir nestbaggann ok kastar á bak sér ok snýr (s. 195) þvers á braut í skóginn frá þeim, ok eigi er þess getit at æsirnir bæði þá heila hittask.

NB!
'o med kvist' er her skrevet som: ò
Lang 'ø' er skrevet som: ø:

• Oversett teksten grundig
• Hva kjennetegner svake og sterke verb?
• Grei ut om avlydssystemet i norrønt
• Hvilke klasser svake og sterke verb opererer vi med?
  Forklar kriteriene for denne inndelingen
• Forklar kort hva reduplikasjonsverb og preterito-presentiske verb er
• Du skal kunne bestemme samtlige verb markert ovenfor. Bøy alt som bøyes kan (bruk skjemaet ditt i størst mulig grad), og forklar bakgrunnen for de ulike formene.
• Bestem hvilken klasse verbet tilhører, og hvorfor!
• Forklar hvilke prosesser som har gitt følgende former: brjóta, bjarga, spinna, slyngva, søkkva, koma, sjá
• Redegjør for utviklingen av verbalsystemet fra norrønt til moderne norsk